Jak działa?
Spółka cywilna uregulowana została w niewielkim stopniu (art. 860 i nast. k.c.), co może powodować problemy przy jej działaniu, jeżeli umowa spółki nie będzie wystarczająco szczegółowa. Spółka cywilna nie posiada zdolności prawnej – nie jest to de facto spółka, ale umowa, w której minimum dwa podmioty, np. osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą oraz spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, zobowiązują się do wspólnego działania. Spółka cywilna nie może realizować w swoim imieniu żadnych czynności prawnych. Oznacza to, że nie może przykładowo nabywać mienia na swoją rzecz. Mogą robić to wspólnicy. W takich sytuacjach to oni są podmiotami stosunku prawnego. Wspólnikami spółki cywilnej mogą być nie tylko osoby fizyczne, ale również inne podmioty (na przykład spółki z ograniczoną odpowiedzialnością).
Jak ją stworzyć?
Zawarcie umowy spółki następuje w zwykłej formie pisemnej z zastrzeżeniem przypadków, gdy wkładem do spółki jest nieruchomość. Wówczas konieczne jest zawarcie umowy spółki w formie aktu notarialnego. Spółka cywilna powinna zostać zgłoszona do Głównego Urzędu Statystycznego oraz urzędu skarbowego. Wspólnicy powinni ujawnić w stosownych rejestrach (KRS lub CEiDG), że pozostają wspólnikiem spółki cywilnej.
Umowa spółki cywilnej powinna zawierać w szczególności:
- datę i miejsce zawarcia umowy,
- nazwę i siedzibę spółki, a także obszar jej działania,
- okres, na jaki zawierana jest spółka oraz informacje o jej wspólnikach,
- cel gospodarczy i sposób jego osiągnięcia,
- informacje o wnoszonych przez poszczególnych wspólników wkładach,
- sposób reprezentacji,
- określenie sposobu udziału w zyskach i pokrywaniu straty,
- określenie sposobu zmiany umowy i wypowiedzenie udziału.
Wypłata zysku
Co do zasady wspólnicy mogą żądać podziału i wypłaty zysków dopiero po rozwiązaniu spółki. Jednakże, gdy spółka została zawarta na czas dłuższy, wspólnicy mogą żądać podziału i wypłaty zysków z końcem każdego roku obrachunkowego. Istnieje również możliwość wcześniejszej wypłaty zysku, np. jako zaliczki na poczet zysku uzyskanego przez spółkę w danym roku obrotowym. Zaleca się, aby sposób wypłaty zaliczek wspólnikom był uregulowany w umowie spółki.
Podatek dochodowy
Opodatkowanie podatkiem dochodowym następuje wyłącznie na poziomie wspólników – każdy ze wspólników rozlicza się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zysk na poziomie spółki cywilnej nie jest opodatkowany.
Odpowiedzialność
Wspólnicy spółki cywilnej odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem (odpowiedzialność osobista wspólnika).
Księgowość
Zaletą spółki cywilnej jest możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości. Ma to jednak zastosowanie tylko w przypadku, gdy wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, a przychody netto za ubiegły rok obrachunkowy nie przekroczą 2 mln euro.
Koszt utworzenia
W związku z zawarciem umowy spółki cywilnej należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych (0,5% wartości wnoszonych przez wspólników wkładów). W przypadku zawarcia umowy spółki w formie aktu notarialnego należy również wziąć pod uwagę konieczność opłacenia kosztów notarialnych.